فولیکول مو چیست؟

فولیکول یکی از مهمترین بخش‌های پوست بدن انسان است که وظیفه دار ایجاد مو می‌باشد. به صورت کلی فولیکول مو مانند کیسه‌های لوله‌ای شکل است که مو‌ها در آن ریشه کرده و سپس به مرور بلند‌تر شده و از پوست بیرون می‌زند به عبارت دیگر می‌توان گفت که فولیکول‌ها بستر رشد مو می‌باشد البته لازم به ذکر است که رشد مو در سه مرحله صورت می‌گیرد که در ادامه به آن‌ها اشاره خواهیم کرد:

آناژن

این مرحله که مرحله تکثیر فولیکول مو می‌باشد زمانی رخ می‌دهد که فولیکول یک غلاف موی‌جدید را فرم می‌دهد د و طول این مرحله برای موی روی پوست سر بین ۲ تا ۶ سال و برای ابرو و مژه‌ها ممکن است چند ماه طول بکشد البته این مدت زمان برای افراد متفاوت است. همچنین لازم به ذکر است که این مرحله تنها مرحله می‌باشد که در آن بخش زیرین فولیکول موجود است.

کاتاژن

این مرحله که کوتاه‌ترین مرحله در بین هر سه مرحله می‌باشد به عنوان مرحله انتقال شناخته شده و در آن تقسیم سلولی در ماتریکس متوقف خواهد شد در همین حین بخش زیرین فولیکول مو شروع به پسرفت کرده و در نهایت دیگر وجود نخواهد داشت در نتیجه پاپیلای پوستی به سمت بالا حرکت می‌کند تا یکبار دیگر به برآمدگی متصل شود.

تلوژن

این مرحله که مرحله استراحت نیز نامیده می‌شود در آن خال موها که عمدتاً مرده‌اند حفظ شده و سرانجام پس از حدود ۱۰۰ روز آزاد شده و می ریزند تا فاز آناژن با مو‌های جدید دوباره شروع شود.

باید بدانید که پوست سر انسان حاوی بیش از ۱۰۰۰۰۰ تار مو است که بیشتر این مو‌ها در فاز آناژن یافت می‌شوند. هر کدام از تار‌های موی انسان می‌تواند ماهانه حدود یک سانتی‌متر رشد کند و در عین حال ریزش مو امری طبیعی و مستمر است و افراد به طور متوسط در روز  حدود ۱۰۰ تار مو از دست می‌دهند که این فرآیند با استفاده از مواد شیمیایی همچون شامپو‌های غیر استاندارد و ژل‌های حالت دهنده می‌تواند بیشتر شود.

فولیکول مو وظیفه دار ساخت از و محافظت از تمام مو‌های بدن از جمله موی سر و حتی مو‌های زائد می‌باشد. این عضو مهم از پوست انسان شامل سه قطعه اینفندیبولوم، ساقه و بخش تحتانی/ زیرین فولیکول (که شامل پیاز است )می‌باشد و همینطور باید توجه کرد که فولیکول‌های مو که نقش بسیار مهمی در رشد و شکل‌گیری مو‌ها دارند در بین افراد با رنگ‌های مختلف پوست خواننده افراد سیاه، سفید و همینطور زردپوست و حتی در انواع جنس مختلف مو مانند موی بلوند، موی مجعد، موی سیاه و موارد دیگر اینچنینی متفاوت بوده و با وجود این که همگی با یک مکانیزم یکسان کار می‌کنند اما نتایج مختلفی ارائه می‌دهند.

به صورت کلی و ساده اگر بخواهیم در رابطه با مکانیزم کاری فولیکول مو صحبت کنیم باید گفت که این فولیکول‌ها از سلول‌های از پوستی تشکیل شده‌اند که پیاز مو را می‌سازند و در نهایت باعث تشکیل ریشه مو می‌شوند و سپس ریشه‌های مو از طریق یک سری برجستگی‌های بسیار کوچک با نام پستانک از خون تغذیه کرده و مواد کافی جهت رشد مو را دریافت می‌کنند. دو بخش مهم موجود در فولیکول‌ها که با نام اپیتلیال و مزانشیمال شناخته می‌شوند به صورت اساسی باعث ایجاد ساختار مو شده و عملکردشان کاملاً با هم متفاوت است به طوری که سلول‌های بخش اپیتلیوم  تقسیم شده و از طریق این فرایند بخش‌های بالای مو را می‌سازند. بخش پایینی که به وجود آورنده پیاز مو است و میزبان ملانوسیت‌ها نیز می‌باشد وظیفه تولید رنگدانه‌های مو را به عهده دارد. تمام مواردی که تا به اینجا ذکر شده همه و همگی در باب معرفی فولیکول مو بود لازم به ذکر است که ساختار و عملکرد فولیکول مو پیچیده‌تر از موارد ذکر شده است که در ادامه  قصد داریم تا بیشتر در مورد ساختار این عضو مهم از پوست صحبت کنیم.

اجزا و ساختار فولیکول مو

فولیکول‌ دارای یک چرخه سه مرحله‌ای می‌باشند که اگر خاطرتان باشد پیشتر در رابطه با این چرخه صحبت شد و اکنون قرار است تا قدری در مورد اجزای تشکیل دهنده فولیکول مو نیز صحبت شود.

پاپیلا

این بخش از فولیکول مو که به فارسی پستانک ترجمه شده به شکل حلقه‌های مویرگی می‌باشد که مانند یک بافت محکم عمل کرده و به صورت کلی وظیفه مکش خون و رساندن مواد مغذی لازم به مو را دارد که با که با یک بخش بسیار مهم با عنوان ماتریکس مو در بر گرفته شده و می‌توان گفت که تقسیمات سلولی در این بخش اتفاق نمی‌افتد مگر در شرایط خاص و به ندرت.

غلاف ریشه مو

یکی از مهمترین بخش‌های مود بوده و دارای دو بخش داخلی و خارجی می‌باشد که بخش خارجی زمانی که رنگ‌آمیزی صورت می‌گیرد به صورت سلول‌های مکعبی خودش را نشان می‌دهد اما بخش داخلی که از سه قسمت لایه هنل که درون هسته قرار دارد و سومین لایه است، لایحه هاکسلی که دومین لایه بوده و حاوی سلول‌های تخت و پایه هستند و در نهایت لایه سفت شده درونی که بیرونی‌ترین لایه داخلی بوده و به لایه خارجی متصل است تشکیل شده است و نقش بسیار مهمی را در رشد و سلامت مو دارا می‌باشد و همینطور جزء اصلی‌ترین قسمت‌های فولیکول مو نیز به شمار می‌رود..

برآمدگی

این بخش در قسمت خارجی غلاف ریشه مو و در کنار ماهیچه pili که وظیفه سرپا نگه داشتن و صاف کردن مو‌ها به صورت خودآگاه را داراست قرار دارد و بسیار مهم و حیاتی می‌باشد که شامل تمام سلول‌های بنیادین می‌شود که با استفاده از آن‌ها فولیکول موی جدید ساخته شده و همینطور این بخش در بهبود زخم‌هایی که درون پوست سر برخی می‌دهند نقش بسزایی دارد.

کاپ یا جام

این بخش بستر رشد فولیکول‌های مو می‌باشد و به جرات می‌توان گفته یکی از اجزای بسیار مهم فولیکول مو به شمار می‌رود چرا که تمام فعل و انفعالاتی که تا به الان در موردش صحبت شد همگی باید برای ایجاد و رشد و تثبیت فولیکول‌ها در بستری فعالیت کنند و این بستر همان کاپ یا جام می‌باشد. و در نهایت گیرنده‌های حسی واقع در فولیکول که موقعیت و جهت مو را حس و بررسی می‌کنند.

جمع بندی

در این مقاله سعی شد تا در حد ممکن در رابطه با فولیکول مو و موارد مرتبط با آن و نقش آن در رشد مو صحبت شود اما به دلیل تخصصی بودن موضوع در صورتی که سؤالات بیشتری دارید و یا احساس می‌کنید که در رابطه با این موضوع نیازمند مشاوره هستید می‌توانید با مراجعه به بخش نوبت دهی آنلاین وب سایت به سادگی نوبت دریافت کرده و تحت مشاوره و درمان توسط دکتر مریم هاشمی قرار بگیرید.