اگزمای پوستی چیست؟
گاهی پوست علائمی مانند خارش و قرمزی نشان می‌دهد ،پوسته پوسته می شود در این حالت دچار بیماری اگزمای پوستی یا آماس پوستی شده اید. هنوز علت بروز این بیماری در بدن انسان مشخص نشده است. بیشتر این بیماری در افرادی که آلرژی یا حساسیت دارند بروز می کند. این بیماری جنبه ارثی و ژنتیکی دارد و ممکن است در همه اعضای یک خانواده بروز کند.
نشانه های اگزمای پوستی
نشانه های ابتلا به اگزمای پوستی خارش زیاد، قرمز شدن پوست، جوش زدن پوست، پوسته ریزی، کهیر و خشک شدن پوست است. اگزما بیشتر در سنین ۱ تا ۵ سال دیده میشود. در سایر سن و سال ها هم احتمال بروز آن وجود دارد و در هر سنی ممکن است به آن مبتلا شوید. اما باید بدانید که بین نشانه های آن در یک فرد کودک تا بزرگسال تفاوت وجود دارد که در ادامه آنها را شرح می‌دهیم.
نشانه های اولیه اگزمای پوستی در کودکان خیلی متفاوت است. در کودکان زیر شش ماه علامتهای این بیماری شامل قرمزی های کوچک در پوست صورت و پیشانی و قسمت سر است. باعث خشکی و خارش پوست میشود. به مرور زمان با رشد کودک محل های قرمز خشک می شود، شروع به پوسته ریزی کرده و خارش زیاد تر میشود. هرچه زمان بگذرد علائم بیماری شدیدتر می شود. ممکن است در هر سنی مجدد دوباره عود کند.
در بزرگسالان علائم اگزمای پوستی در نقاطی مانند آرنج، گردن و پشت زانو دیده میشود. برخی نقاط مانند دست از مچ تا انگشتان، صورت و ساعد نیز ممکن است بروز کند. اگزمای پوستی در بزرگسالی پوست را ضخیم و تیره می‌کند. میزان خارش زیادی تولید می‌کند در حدی است که به خاطر خارش زیاد ممکن است زخم ایجاد شود.
انواع اگزمای پوستی
انواع مختلفی اگزما وجود دارد و یک فرد در یک زمان ممکن است به چند نوع مبتلا شود. وجه مشترک انواع اگزما قرمز شدن پوست و خارش است. اما بعضی از آنها علائمی مانند ایجاد زخم‌های آبدار، زبر شدن، خشک شدن پوسته‌ریزی را ایجاد می‌کنند.
انواع اگزما شامل:
- درماتیت تماسی
- درماتیت سبورئیک
- درماتیت ساکن
- درماتیت دیس هیدروتیک
- درماتیت آتوپیک
- درماتیت نومولار
با توجه به اینکه اگزما می‌تواند هر جایی از بدن را درگیر کند ولی با این وجود شایع ترین بخش از بدن که دچار آن میشود دستها هستند. در دستها اگزما باعث خشکی، قرمزی، پوست پوست شدن، تاول و خارش زیاد میشود. چند فاکتور در مبتلا شدن به این بیماری موثر است:
- تماس با مواد محرک و آلرژی تماسی
- عامل ژنتیک و ارثی
این بیماری بیشتر در افرادی که با مواد شیمیایی کار می‌کنند و پوست تحریک می شود دیده میشود.
به اگزمای پوست سر که با علائمی مثل خارش زیاد، قرمز شدن پوست و پوسته ریزی سر همراه است درماتیت سبورئیک یا اگزمای سبورئیک می گویند. در نوزادان به این بیماری کلاه گهواره می‌گویند.
روش تشخیص اگزمای پوستی
جالب است بدانید آزمایشی برای تشخیص اینکه شما اگزما دارید یا نه؟ وجود ندارد. پزشک متخصص با معاینه محل عارضه و پرسیدن چند سوال قادر است تشخیص دهد شما به این بیماری مبتلا هستید یا نه. وظیفه متخصص پوست کشف علت ایجاد بیماری است.او از شما سوالاتی می پرسد تا بفهمد علت آلرژی است یا تحریک پوست. ابتلا به سایر بیماری های ناشی از حساسیت مثل آسم را می‌پرسد. او باید بداند در طی روز با چه موادی سر وکار دارید. چه نوع کرم ها و لوسیون هایی استفاده می کنید؟ هنگام کار با شوینده ها دستکش دست می‌کنید یا خیر؟ چه نوع صابون و عطری استفاده می کنید؟ چه نوع لباس هایی با چه جنسی پوست شما را بیشتر تحریک می کند و….
درمان اگزمای پوستی
در محل عارضه از کرم مرطوب کننده بدون بو برای جلوگیری از خشک شدن پوست استفاده کنید. یک لایه ضخیم از مواد برداشته و محل اگزما را کاملا پر کنید.
از شرایطی که باعث شدیدتر شدن اگزمای پوستی میشود دوری کنید. این عوامل شامل:
- عرق کردن زیاد
- در معرض گرمای شدید بودن
- در معرض هوای گرم و خشک بودن
- شرایط استرسی
- نوسانات شدید دمایی
- استفاده از صابون خشن
- استفاده از عطر
- پوشیدن لباس پشمی
- پوشیدن لباس با مواد مصنوعی
هنوز درمان قطعی برای این بیماری وجود ندارد. با تغییر در سبک زندگی، مصرف دارو و نور درمانی می توان از عوارض اگزما تا حدودی جلوگیری کرد و بیماری را درمان نمود. بهترین راه برای درمان خشکی پوست ناشی از اگزما مرطوب نگه داشتن آن است. برای مرطوب کردن پوست حمام رفتن و استفاده از کرم مرطوب کننده ، استفاده از پانسمان مرطوب مفید است. بعد از حمام از کرم مرطوب کننده استفاده کنید تا رطوبت بیشتری در پوست ایجاد شده و مدت بیشتری بماند. می توانید هنگام شستشو در وان حمام موادی مانند روغن یا جو دوسر ریخت که در پوست رطوبت و نرمی بیشتری ایجاد می کند.
استفاده از پمادهای کورتون دار برای رفع قرمزی و خارش پوست مفید است.
استفاده از داروهای تقویت سیستم ایمنی بدن به عنوان آخرین راه حل کاربرد دارد.
استفاده از قرص های آنتی هیستامین برای کاهش خارش به خصوص در شب مفید است.
استفاده از نور درمانی روش خوبی برای درمان اگزمای پوست است اما خطر ابتلا به سرطان پوست را افزایش می‌دهد، بنابراین کمتر تجویز میشود.
پیشگیری از اگزمای پوستی
در خانواده‌ای که بقیه افراد به این بیماری مبتلا هستند برای نوزادان تازه متولد شده از کرم مرطوب کننده استفاده شود تا از آن جلوگیری شود.
افرادی که آلرژی دارند از کار با مواد شیمیایی پرهیز کنند.
پوست را مرطوب نگه دارید.
اگزمای پوستی در اثر عوامل مختلفی از جمله آلودگی هوا، تماس با آلرژن های محیطی، حیوانات خانگی، تنوع غذاهای مصرفی با انواع افزودنی ها و توارث می تواند بروز کند و این عوامل در این بیماری موثر هستند. شیوع علائم اگزما در کشورهای مختلف بسیار متفاوت است. حتی در یک کشور هم در نقاط مختلف آن متفاوت است که این امر شاید به دلیل تفاوت های نژادی موجود و یا عوامل محیطی باشد. شیوع بالاتر اگزما از استرالیا اروپای شمالی و بعضی مناطق آفریقا گزارش شده در حالی که شیوع پایین این بیماری از مناطق اروپای مرکزی و شرقی و آسیا گزارش شده است.
شیوع اگزما در دختران بیشتر از پسر ها دیده می شود. علت بروز بیشتر در دختران را می توان در عوامل هورمونی و تماس بیشتر با مواد حساسیت زا از جمله مواد شوینده و یا مواد آرایشی جستجو کرد.
از آنجایی که اگزما یک بیماری ارثی و ژنتیکی است و باعث آلرژی و حساسیت پوست میشود، افراد مستعد بیماری اگزما اغلب دچار بیماری های آلرژیک دیگر مانند آسم ، تب یونجه نیز می شوند.
تب یونجه بیماری است که در آن فرد به گرده گیاهان در هر فصلی حساسیت نشان می‌دهد.
گاهی برخی افراد به برخی مواد غذایی حساسیت نشان می دهند یا پوست آنقدر حساس است که در تماس با مواد عادی هم دچار حساسیت ، قرمزی، خارش و تاول میشود.